Complex I deficiëntie
Bij complex I deficiëntie kan iemand klachten krijgen op verschillende plekken in het lichaam. Het gaat meestal om de zenuwen, het hart en de spieren. Complex I deficiëntie is een stofwisselingsziekte. De oorzaak is een afwijking in de genen. Welke klachten en kenmerken iemand krijgt, kan van persoon tot persoon verschillen. Ook de ernst van de klachten kan verschillend zijn.
De klachten van complex I deficiëntie kunnen op elke leeftijd beginnen. Iemand kan minder kracht in de spieren hebben. Soms worden de spieren juist stijf (spasticiteit). Soms heeft iemand spierpijn.
Mensen met complex I deficiëntie zijn sneller moe. De meeste kinderen doen er langer over om te leren lopen. Soms krijgen ze problemen met het op elkaar afstemmen van bewegingen (de coördinatie). Bij sommigen gaan de spieren in een bijzondere stand staan (dystonie). Ook kunnen mensen met complex I deficiëntie afwijkingen krijgen in de enkels, knieën, ellebogen en heupen.
Sommige kinderen hebben meer tijd nodig om te leren praten, maar dat hoeft niet. En kinderen kunnen als ze ouder worden problemen krijgen met zien en horen. Soms hebben ze epilepsie. En mensen kunnen problemen krijgen met de lever, de nieren en het hart.
Soms hebben mensen te veel van een bepaalde stof (melkzuur) in het lichaam. Dan kan iemand misselijk zijn, overgeven en problemen krijgen met ademen. Soms kan dit levensbedreigend zijn.
Complex I deficiëntie kan de oorzaak zijn van andere ziektes, zoals Leigh syndroom of Leber’s opticusatrofie (LHON).
Heb je een vraag? erfolijnerfocentrum.nl (subject: Vraag, body: Mail%20ons%20uw%20vraag%3B%20binnen%205%20werkdagen%20ontvangt%20u%20een%20antwoord.%20%0A%0AMijn%20vraag%20is%3A%20%0A) (Mail) ons.
-
Andere namen voor deze ziekte
Mitochondriaal complex I deficiëntie
Complex I deficiency
NADH-coenzyme Q reductase deficiency
Mitochondrial complex I deficiency
NADH co-enzym Q reductase deficiëntie
Isolated mitochondrial respiratory chain complex I deficiency
Isolated NADH-CoQ reductase deficiency
Isolated NADH-ubiquinone reductase deficiency -
Hoe wordt deze ziekte vastgesteld?
Dokters kunnen denken aan complex I deficiëntie, als iemand de kenmerken heeft zoals die hierboven staan. Dokters weten zeker dat het om deze ziekte gaat na onderzoek van het bloed, de plas, de hersenen, de spieren en het hart. En door DNA-onderzoek te doen.
-
Is er behandeling voor deze ziekte?
Complex I deficiëntie gaat niet over. Mensen met deze ziekte komen bij verschillende dokters en specialisten. Die proberen de kenmerken minder te maken.
Een fysiotherapeut kan helpen bij het zo goed mogelijk blijven bewegen. De logopedist kan helpen bij het leren praten. Een oogarts kan de ogen controleren en bij problemen vertellen welke behandeling er gedaan kan worden. De KNO-arts onderzoekt hoe het met het gehoor gaat. Als er problemen met horen zijn, dan kan iemand soms een speciaal gehoorapparaat (CI, cochleair implantaat) krijgen. Medicijnen kunnen helpen tegen de epilepsie en als iemand problemen heeft met het hart. Bij problemen met ademhalen kan er soms ondersteuning van de ademhaling worden gegeven. -
Hoe vaak komt het voor?
Ongeveer 3 van de 85.000 mensen hebben complex I deficiëntie.
-
Wat is de oorzaak van deze ziekte?
Er zijn verschillende afwijkingen in verschillende genen die de oorzaak kunnen zijn van complex I deficiëntie.
Door de afwijkingen in die genen kunnen de energiefabriekjes (mitochrondriën) in de cellen niet goed hun werk doen. Daardoor kan het lichaam te weinig energie hebben om goed te kunnen werken. Onderzoekers denken dat iemand daardoor vooral klachten krijgt in die delen van het lichaam die veel energie nodig hebben. Bijvoorbeeld de hersenen, de spieren, het hart, de lever en de nieren.
-
Is deze ziekte erfelijk?
Ja, complex I deficiëntie is erfelijk.
Je kunt het op verschillende manieren krijgen. Iemand kan deze ziekte krijgen als hij of zij van beide ouders het gen met het foutje erft. Dit heet autosomaal recessief erfelijk. Maar complex I deficiëntie kan ook erfelijk zijn op een X-gebonden recessieve manier. Of mitochondrieel erfelijk zijn.
Iemand kan ook de eerste zijn in de familie met deze ziekte. Dan is de fout in de genen bij die persoon zelf ontstaan. Dat heet een nieuwe afwijking.
-
Kinderwens
Heb je kans op (nog) een kind met complex I deficiëntie en wil je een kind? Dan heb je misschien verschillende keuzes. Je kunt erover praten met je dokter. Als het nodig is, kan hij of zij je verwijzen naar een erfelijkheidsarts. Het gesprek over de verschillende keuzes kun je voorbereiden.
Wil je misschien embryoselectie (PGT)laten doen? Dan kun je dat met een gynaecoloog of erfelijkheidsarts bespreken. Deze arts kan je verwijzen naar PGT Nederland. De artsen van PGT Nederland kunnen je vertellen of PGT in jou geval mogelijk is.
-
Meer info voor patiënten
- KinderneurologieInformatie geschreven door een kinderarts
- Mitochondriële syndromenInformatie van de patiëntenvereniging Volwassenen, Kinderen en Stofwisselingsziekten (VKS). Ook voor lotgenotencontact
- Praten over erfelijkheid: hoe vertel ik het mijn familie?Informatie en tips
- Radboud Center for Mitochondrial MedicineInformatie voor patienten
- Documentaire: wachten op een wonderPam is geboren met complex I deficiëntie. Haar familie en artsen vertellen hun verhaal. Nederlands gesproken, duurt 37 minuten. Uit januari 2011
- MedlinePlus GeneticsInformatie in het Engels
- Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD)Informatie in het Engels met een overzicht van hoe vaak bepaalde kenmerken voorkomen
-
Meer info voor artsen
-
Expertisecentra
- Expertisecentra voor deze aandoening:
-
- UMCG Expertisecentrum voor Bewegingsstoornissen Groningen
- Polikliniek Neurologie
- Hanzeplein 1
- 9713 GZ GRONINGEN
- +31 (0)50 361 3500
- Orpha.net Expertlink
- De expertisecentra hieronder richten zich op de groep van aandoeningen waar de aandoening onder valt, of op kenmerken die bij de aandoening kunnen horen:
-
- AECO - Amsterdam UMC Expertisecentrum Ontwikkelingsstoornissen
- Kinderpolikliniek Klinische Genetica
- Meibergdreef 9
- 1105 AZ AMSTERDAM
- +31 (0)20 566 8000
- Orpha.net Expertlink
-
- ENCORE - Expertisecentrum Erfelijke Neuro-Cognitieve Ontwikkelingsstoornissen Rotterdam, Erasmus MC
- Afdeling Algemene Kindergeneeskunde
- Dr. Molewaterplein 40
- 3015 GD ROTTERDAM
- +31 (0)10 703 6146
- secretariaatalkg@erasmusmc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Radboudumc Expertisecentrum voor Erfelijke Metabole Ziekten
- Afdeling Interne Geneeskunde
- Geert Grooteplein-Zuid 10
- 6525 GA NIJMEGEN
- +31 (0)24 361 6504
- orphanet.aig@radboudumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Radboudumc Expertisecentrum voor Aangeboren Ontwikkelingsstoornissen
- Sectie Klinische Genetica
- Geert Grooteplein-Zuid 10
- 6525 GA NIJMEGEN
- +31 (0)24 361 3946
- erfelijkheid@radboudumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC-Juliana Kinderziekenhuis-Reinier de Graaf Gasthuis Expertisecentrum voor Zeldzame Aangeboren Afwijkingen en Verstandelijke Beperking
- LUMC - Leids Universitair Medisch Centrum
- Albinusdreef 2
- 2333 ZA LEIDEN
- +31 (0)71 526 9111
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC-Juliana Kinderziekenhuis-Reinier de Graaf Gasthuis Expertisecentrum voor Zeldzame Aangeboren Afwijkingen en Verstandelijke Beperking
- Juliana Kinderziekenhuis
- Els Borst-Eilersplein 275
- 2545 AA DEN HAAG
- +31 (0)70 210 0000
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC-Juliana Kinderziekenhuis-Reinier de Graaf Gasthuis Expertisecentrum voor Zeldzame Aangeboren Afwijkingen en Verstandelijke Beperking
- Reinier de Graaf Gasthuis
- Reinier de Graafweg 5
- 2625 AD DELFT
- +31 (0)15 260 3060
- Orpha.net Expertlink
-
- UMC Utrecht Expertisecentrum voor Neuromusculaire Ziekten
- UMC Utrecht
- Heidelberglaan 100
- 3584 CX UTRECHT
- +31 (0)88 755 5555
- info@umcutrecht.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Centrum voor Lysosomale en Metabole Ziekten
- Centrum voor Lysosomale en Metabole Ziekten
- Dr. Molewaterplein 40
- 3015 GD ROTTERDAM
- +31 (0)10 704 4840
- metaboolcentrum@erasmusmc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Amsterdam UMC Expertisecentrum voor Erfelijke Metabole Ziekten
- Amsterdam UMC
- Meibergdreef 9
- 1105 AZ AMSTERDAM
- +31 (0)20 566 9111
- ecza@amsterdamumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC Expertisecentrum voor Zeldzame Neuromusculaire Ziekten
- Polikliniek Neurologie
- Albinusdreef 2
- 2333 ZA LEIDEN
- +31 (0)71 526 2111
- PoliNeurologie@lumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Neuromusculaire Ziekten Centrum
- Erasmus MC - Erasmus Medisch Centrum
- Dr. Molewaterplein 40
- 3015 GD ROTTERDAM
- +31 (0)10 704 0704
- info@erasmusmc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Amsterdam UMC Expertisecentrum voor Spierziekten
- Amsterdam UMC
- Meibergdreef 9
- 1105 AZ AMSTERDAM
- +31 (0)20 566 9111
- ecza@amsterdamumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Maastricht UMC+ Expertisecentrum voor Neuromusculaire Ziekten
- Afdeling Neurologie
- P. Debyelaan 25
- 6229 HX MAASTRICHT
- +31 (0)43 387 6500
- polikliniek.neurologie@mumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Radboudumc Expertisecentrum voor Spierziekten
- Radboudumc
- Geert Grooteplein-Zuid 10
- 6525 GA NIJMEGEN
- +31 (0)24 361 1111
- Orpha.net Expertlink
-
Updatedatum
9 september 2025