Overslaan en naar de inhoud gaan

Genen repareren

Genen van embryo’s (eerste begin van een baby) veranderen is nu al mogelijk. Zo zou je kunnen voorkomen dat een kind een erfelijke ziekte krijgt. Op dit moment is het aanpassen van het DNA in embryo’s nog niet toegestaan. Maar als we wel DNA in een embryo mogen aanpassen, waar leggen we dan de grens? En waar moeten we nog meer over nadenken?

CRISPR-Cas

Wetenschappers kunnen al genen repareren in het laboratorium. Met de techniek CRISPR-Cas kan dit beter en sneller. Maar genen aanpassen in mensen mag nog niet van de wet. Ook is het in Nederland verboden om embryo’s te maken speciaal voor onderzoek in een laboratorium. Wetenschappers doen al wel onderzoek met CRISPR-Cas in (menselijke) cellen of in proefdieren. In de hele wereld zijn discussies over of het aanpassen van DNA in embryo’s mag worden toegestaan. In Nederland gebeurt dat bij de DNA-dialoog. 

Genen veranderen in embryo

Als de wet verandert, kunnen wetenschappers genen van een mens veranderen met CRISPR-Cas. Ze kunnen dan bijvoorbeeld in een embryo het gen repareren dat een erfelijke ziekte veroorzaakt. Zo voorkom je dat een kind (de aanleg voor) die erfelijke ziekte krijgt. Maar dit gebeurt nu nog niet. Kun je een erfelijke ziekte doorgeven, dan zijn er andere mogelijkheden om dit te voorkomen.

Stamcellen herstellen

Je zou CRISPR-Cas in de toekomst ook kunnen gebruiken om een gen te herstellen bij een kind of volwassene met een ziekte. Sommige ziektes ontstaan door een fout in de stamcellen. Dit zijn cellen die kunnen uitgroeien tot allerlei soorten cellen. Dokters kunnen stamcellen uit een patiënt halen, de fout (mutatie) herstellen en daarna de stamcellen terug plaatsen. Zo kan de patiënt misschien beter worden.

Overwegingen rond genen repareren bij embryo's

Ethische bezwaren

Sommige mensen zien embryo's vanaf het begin als menselijk leven. Zij vinden dat je daar niet aan moet sleutelen. Het past niet bij ieder geloof of levensovertuiging om op deze manier in de natuur in te grijpen. Ook zijn sommige mensen bang dat wetenschappers ‘de perfecte mens’ maken zullen gaan maken.

Leed voorkomen

Het aanpassen van DNA in een embryo kan mensen de kans geven op een biologisch eigen kind zonder een ernstige aandoening. Hiermee voorkom je leed bij ouders en bij kinderen, omdat ze deze ziekte niet zullen krijgen.

Welke ziektes en eigenschappen

Voor sommige erfelijke ziektes kun je DNA aanpassen met CRISPR-Cas. Maar willen we dit voor alle erfelijke aandoeningen doen? Of alleen voor ernstige of onbehandelbare aandoeningen? En hoe bepalen we welke ziektes we ernstig genoeg vinden? En willen we de techniek CRISPR-Cas ook gebruiken voor het veranderen van eigenschappen? Voor eigenschappen die een kind bijvoorbeeld slimmer of langer maken? 

Rechten kind

Als DNA aanpassen wordt toegestaan, hoe zit het dan met het recht van het kind om zelf te beslissen? Want als (aanstaande) ouders er voor kiezen om het DNA van hun embryo te veranderen, dan maken zij die keuze voor hun toekomstige kind.

IVF-behandeling

Als het in de toekomst mogelijk wordt om genen te herstellen bij een embryo, is een ivf-behandeling nodig. Een ivf-behandeling is vaak zwaar en duurt meestal lang.

Geen zwangerschapsafbreking

Met CRISPR-Cas zou je ervoor kunnen zorgen dat een kind de erfelijke aandoening niet heeft. Dan hoef je als ouders ook geen prenataal onderzoek te doen naar deze aandoening. En kom je dus niet voor de keus te staan een zwangerschap hierom af te breken.

Meer over de techniek CRISPR-Cas

Wil je weten hoe CRISPR-Cas werkt? Kijk dan hier.

Heb je een vraag? erfolijnaterfocentrum.nl (subject: Vraag, body: Naam%3A%0A%0AMijn%20vraag%20is%3A) (Mail) ons.